Het begon met een platgereden egel die ze met opa zag.
Even later zag ik haar dromerig naar de foto van wijlen mijn bomma staan staren en plots zei ze schouderophalend: "Jouw bomma is dood he, platgereden en dood". De vrouw is al enkele jaren geleden overleden en dus schiet ik niet meteen vol als ik zoiets hoor.
Sindsdien zegt ze herhaaldelijk dat die egel en die duif en die bomma dood zijn. En dan komen natuurlijk ook de vragen.
"Waarom is jouw bomma dood?"
"Waarom is die egel dood?"
"En wat gebeurt er dan?"
"En is die dan helemaal alleen?"
"En wat moet die dan eten?"
"Kan die dan niet meer dansen?"
"Waar gaat die dan naartoe?"
"Komt die nu nooit meer terug?"
Enkele dagen geleden lag de krant op tafel. Een grote foto en dito artikel over Ted Kennedy. Stella had meteen door waar het over ging (en nee ze kan nog niet lezen haha). Ik hoorde dit: "Kijk Lili, die meneer is dood en die andere mensen moeten nu heel hard wenen. Want ja, die meneer is wel dood he. Die komt nooit meer terug."
En dan weer tegen mij: "Mama, is die meneer nu helemaal alleen? Wie is dat eigenlijk? Waar woonde die? (jaja echt in de verleden tijd!)"
Mijn kleine dame heeft ook de gewoonte om me met haar moeilijke vragen te overvallen. Vaak op de meest drukke momenten. En het is dus al gebeurd dat een vreemde zich in dit soms toch diepzinnige gesprek moeit. Ze vroeg "Waar gaan dode mensen naartoe?" en die persoon moet ongetwijfeld mijn fronsen hebben gezien en antwoordde dan maar snelsnel in mijn plek om van het gezaag af te zijn: "naar de hemel" Laat dat nu net niet hetgeen zijn dat ik haar wilde vertellen...ze zal zelf wel ontdekken dat er verschillende ideeën over de dood zijn...Gelukkig ging ze er zelf niet verder op door, want zeg nu zelf...welk kind van 3 weet nu begot wat de hemel is!
Vanmorgen in de klas kwam er een klasgenootje met een dode vlieg aandraven. Claire (=de juf) stak het dode insect meteen in een vergrootglaspotje. Stella was er meteen door geboeid. Ik vertelde Claire over haar nieuwe interesse en die reageerde meteen enthousiast (as usual), ze zag er al direct een projectje in! Ze vertelde ook dat een boekje misschien wel leuk was, en dat je als ouder ook gerust kunt zeggen dat je het niet weet. En vooral ook oppassen om niet teveel te gaan vertellen.
onze poes is al zo groot
hij gaat al bijna dood misschien
als je dood bent, ben je stil
dan is er niks meer wat je wil
dan kun je niks meer horen
niks meer zien
dan kun je nooit meer wakker zijn
dan hoef je ook geen pleisters meer
dan krijg je nooit meer pijn
Pleisters
Uit: Hans & Monique Hagen, Lichtjes in je ogen, Querido 2006.
Oh ja en seg, die naaimachine is overigens de max! Ik heb er al dromerig naar staan kijken!!! Man man! Ik heb er ook al mee gestikt, een fietstoelzitjeshoesje en nog wat kleinere prul, maar niks blogworthy ;)
BeantwoordenVerwijderenIk weet dat mijn naaiposts de meest gelezen zijn, en dat het alweer meer dan een maand geleden is dat ik nog eentje had. Maar blaim it on the Lidl he!
mooi dat gedicht!
BeantwoordenVerwijderenongelooflijk toch dat een driejarige daar mee bezig is hé.
Ha ha, steeds meer vragen. Een kind bekijkt het vaak op zijn manier. Maar wat moet je antwoorden?
BeantwoordenVerwijderenIk was een keer met een huifkar op vakantie en naast me op de bok zat Stefan (was toen 5 jaar).
We tuurde over de weg en reden langs een haas die platgereden was en waarbij het vlees naar buiten kwam.
Zegt Stefan tegen mij, "kijk Patries het konijn heeft een rood strikje om"!
Tja, het blijft een moeilijk thema. En niet alleen voor kinderen. Grote Pruts (en wijzelf natuurlijk ook) werd begin december van zeer dichtbij geconfronteerd met de dood door het overlijden van mijn vader. En toen kwam bij dat 'fascinerende' dat hij voordien ook al had, ineens het aspect 'verdriet' erbij. Zijn hele blik erop is veranderd. Als hij nu een dooie vogel ziet, is deze nu bij 'voke' aan het rondvliegen. Al weet hij niet precies waar dit is. Hij vermoedt dat het de helderste ster is die hij 's avonds kan zien. En dan zwaait hij er eens naar ;-) Mooi toch?
BeantwoordenVerwijderenFijn dat je nieuwe machine zo meevalt. Mijn Lervia levert nog prima werk (en nu ga ik heel hard hout vasthouden) ;-)
Onze kinderen zijn ook altijd gefascineerd door de dood. Gelukkig hebben ze het nog niet van dichtbij moeten meemaken, familie of vrienden bedoel ik dan. Dode dieren natuurlijk wel, met een papa die dierenarts is, is dat niet zozeer de bedoeling, maar het gebeurt wel. En dus denken ze dat alle dode dieren en mensen in de diepvriezer belanden (tot ze worden opgehaald door de dode-dieren-man)...leg dat dan maar eens uit...
BeantwoordenVerwijderenBij ons zijn ze er ook heel erg mee begaan (de dood)....
BeantwoordenVerwijderenZeker na het bekijken van de "lion king",
en ook hier vertellen we over de helderste ster....net zoals de vader van Simba(met dank aan de lion king)....
By the way, proficiat met uw nieuwe naaimachine (heb zelf ook een brotherke, en al 2 jaar zeer tevreden!)
Ik las ongeveer(dit) toevallig deze week in een boekje
BeantwoordenVerwijderenMama en Sofietje wandelen op straat. Plots verstijft Sofietje en kijkt ze strak naar beneden. Mama ziet direct wat er aan de hand is. Sofietje ziet een dode kikker op straat liggen.
Sofie: "Waarom is de kikker dood, mama?"
Mama weet niet wat doen en kaatst de vraag dan maar terug. "Waarom denk jij dat die kikker dood is, Sofietje?"
Sofie: "Ik denk dat de kikker veel te veel snoepjes had gegeten en daarom niet hoog meer kon springen. Toen er plots een fiets kwam, kon hij niet meer wegspringen. En nu is hij dus kapot."
En dan stond er verder in het boek bij de "opvoedkundige" tips dat je bij moeilijke vragen waar je zelf geen antwoord op weet de vraag best terug geeft aan je kind. Makkelijk, toch?
@mama van Stella: de terugkaats-techniek gebruik ik ook vaak. Maar het werkt niet altijd. Stella zegt dan nog vaak: ik weet het niet en kijkt me daarna weer vragend aan. Misschien is ze nog wat te klein om al volop te gaan redeneren, ofwel is ze gewoon lui haha.
BeantwoordenVerwijderenZe kan nogal halsstarrig zijn hoor, in haar waarom-vragen. Ik wil haar dan ook zo vaak als ik kan en wil een antwoord geven. Alleen had ik deze dood-fase niet echt verwacht. Gelukkig maar dat ze het aspect verdriet er nog niet heeft moeten ervaren. Al probeer ik haar ook dat wel uit te leggen.
Ze ontdekt duidelijk een 'tweede laag', eerst gingen de waarom vragen meer over dingen die ze concreet zag (waarom er dikke mensen zijn, waarom we ergens naartoe gaan, waarom iets die bepaalde kleur heeft...) maar nu gaat het vaker over dingen die minder concreet zijn zoals de dood en gevoelens.
Toch bijzonder he, de ontwikkeling van je kind.
vorig jaar stierf de mama van johan. op 5 maanden tijd waren we har kwijt. emma was toen bijna 4... ik heb met haar een paar gesprekken gehad om uit te leggen wat de dood is, en waar Moeke Rita naartoe zou gaan... ik kocht haar ook het boek "De Mooiste Begrafenis van de Wereld" - een simpel verhaal van 4 kleuters die de dood ontdekken. het blijft een van emma's lievelingsverhalen...
BeantwoordenVerwijderenKan ik je toch niet verleiden om dat fietsstoelhoesje te posten? Rijdend in de regen, met mijn PMD-zak over 't fietsstoeltje, heb ik nl. vanmorgen gedacht: "'k Zou zo zelf eens iets moois moeten maken..." Om dan meteen vast te lopen bij de vraag: "Hoe begin je daar aan?"
BeantwoordenVerwijderengoh ja, misschien wel...
BeantwoordenVerwijderen